Linia Niesłysz-Obra (Nischlitz- Obra) była pierwszą poważną próbą ufortyfikowania Bramy Lubuskiej czyli najkrótszej drogi ze wschodu do Berlina. Z powodu przedłużających się prac projektowych nad FFOWB, dowództwo niemieckie postanowiło tymczasowo umocnić najważniejsze odcinki pozycji. Sama linia powstawała w dwóch etapach:

• 1932-1934 - Linia Zapór, budowa niewielkich schronów, stanowisk dla MG  - zabezpieczenie najważniejszych dróg prowadzących na zachód oraz obiektów hydrotechnicznych.

• 1934-1936 - Wzmocnienie pozycji, budowa dodatkowych schronów  o odporności B i B1, kontynuacja budowy obiektów hydrotechnicznych.

  W początkowej fazie budowy (do 1934) powstawały proste schrony o odporności C ( żelbet 0,6m, pancerz 6 cm) z jedną strzelnicą w płycie pancernej do ognia czołowego i schronem dla armaty ppanc (37mm Pak35/36) w części tylnej. Nazywane potocznie "Hindenburg Stand" lub oficjalnie MG-Schartenstand und Pak Unterstand niewiele różniły się od obiektów budowanych na Wale Pomorskim choć w większości posiadały dwie kondygnacje co w obiektach Pommernstellung było raczej rzadkością. Dolna kondygnacja zbudowana z cegły (!) fortecznej służyła za zaplecze dla kondygnacji bojowej, znajdowały się tam pomieszczenia kuchni ze zbiornikami wody, odpoczynku i dowódcy. Na górnym poziomie oprócz małej izby  bojowej (lub dwóch) dla ckm znajduje się pomieszczenie wartowni i schron dla armaty ppanc (w niektórych miejscach schrony dla armaty to oddzielne obiekty pełniące funkcje i garażu dla armaty i schronu dla obsługi). Część z tych schronów miała po dwie izby bojowe za płytami pancernymi 10P7 (np. MG 656, 691)

  Najlepiej zachowany jest MG u. Pak 743* (pierwotne oznaczenie 517) przy drodze Międzyrzecz -Sulęcin. Zachował się w doskonałym stanie do dzisiaj brak tylko płyty pancernej i oczywiście wyposażenia. Ciekawym elementem schronu jest wybudowana obok żelbetowa osłona stanowiska armaty p.panc (przedpiersie). Nieopodal znajduje się drugi z "Hindenburgów" MG u. Pak 755 (przy drodze do Kurska) broniący mostu obrotowego na kanale fortecznym. Schron zachował się w miarę dobrym stanie, choć pozbawiany został płyty pancernej i wyposażenia a częściowo zniszczona została górna kondygnacja. Inne z tych małych, właściwie na dobrą sprawę wartowniczych, schronów w dużym stopniu zostały wysadzone i  do dzisiaj albo nie zachowały się w ogóle albo w resztkach tylko ścian górnych i częściowo dolnych kondygnacji.

   W 1935 roku gdy to ciągle nie było decyzji co do ostatecznego kształtu FF OWB postanowiono wzmocnić dotychczasowe schrony Linii Niesłysz- Obra, obiektami silniejszymi o większej odporności na ogień przeciwnika. W drugiej połowie tegoż roku zaczęła się budowa 13 obiektów o odporności B i B1.  Były to obiekty bardziej skomplikowane i silniej uzbrojone niż proste schrony "Hindenburg Stand". Część z nich wyposażona w kopuły pancerne była nową jakością w niemieckiej fortyfikacji. Jeden z największych schronów tego okresu Pz.W.865 Grupy Warownej Ludendorff zapoczątkował budowę właściwego Frontu Ufortyfikowanego z całym systemem podziemnych komunikacji i rozbudowanych schronów bojowych.

  Schrony B1 to przede wszystkim trzy budowle wzniesione w Mostkach dla zablokowania drogi z Poznania (obecna droga Nr2) w swym kształcie podobne były do obiektów Wału Pomorskiego choć jeden z nich B werk Pz.W 668 był późniejszą konstrukcją gdzie zastosowano kopułę trzy strzelnicową do ognia czołowego i 6 strzelnicową do obrony okrężnej. Więcej o tych schronach w opisie GW Lietzmann.

  Schrony o odporności B wznoszone w czasie wzmacniania Linii Niesłysz-Obra miały już z reguły dwie kondygnacje, niektóre z nich wyposażono w jedną lub dwie kopuły pancerne, część miała integralne garaże dla armaty p.panc. Były to schrony może nie wielkością ale uzbrojeniem i koncepcją budowy podobne do późniejszych konstrukcji OWB. 

  Krótki przegląd tych schronów zaczniemy od jednego z mniejszych schronów Pz.W.778 (515) w Boryszynie. Wybudowany na skraju Boryszyna i umiejscowiony nad samą szosą, miał za zadanie ryglowanie pobliskiego skrzyżowania dróg, przeprawy przez kanał taktyczny oraz ogniem z kazamaty flankującej uniemożliwić nieprzyjacielowi przedarcie się z kierunku toru kolejowego. Wspierał tym samym schrony w Staropolu. Schron 778 posiada dwie kondygnacje jednak liczba i wielkość pomieszczeń nie jest imponująca. Można powiedzieć że był to tylko trochę większy i wyposażony w kopułę pancerną MG Stand. Zbudowany w odporności B  posiadał kopułę 3 strzelnicową, tylko o odporności B1, do ognia czołowego oraz strzelnicę do ognia flankującego osłoniętą płytą pancerną 7P7. Niestety po wojnie wysadzono pomieszczenie dla działka p.panc. i wycięto palnikami pancerze. Maskowanie schronu zapewniał wybudowany na nim budynek (stodoła?). Przy zwiedzaniu obiektu należy zachować ostrożność ponieważ dolna kondygnacja całkowicie zalana jest wodą i nie jest dostępna. W pobliżu schronu widoczne są zapory p.panc. z szyn stalowych otaczających natomiast pierwotnie przegradzający szosę szlaban nie zachował się.

  Drugi ze schronów w tym rejonie i o podobnej konstrukcji choć zupełnie innym kształcie, Pz.W.780 znajduje się po drugiej stronie linii kolejowej w Staropolu na skrzyżowaniu dróg. Pięknie oczyszczone i pozbawione zarośli otoczenie zachęca do dokładnego zwiedzania. Jednokondygnacyjny obiekt ten ma ciekawą konstrukcję części bojowej, która niczym nadbudówka sterczy nad stropem schronu. W "nadbudówce" nad schronem znajdowała się kopuła 3-strzelnicowa 3P7 dla jednego MG08 oraz dzwon obserwacyjny 9P7. Blok wejściowy schronu posiada nietypowo umieszczoną kazamatę za płytą pancerną 10P7 umożliwiającą prowadzenie ognia ku zapolu pozycji.  Dzisiaj cała część wejściowa schronu jest wysadzona a główne pancerze wycięte palnikami.  Prawdopodobnie schron ten też maskowany był przez obudowanie go budynkiem. W pobliżu znajduje się też mały prawie całkowicie wysadzony schron pozbawiony numeracji. Schron ten jest obiektem dwusektorowym (prawdopodobnie wyposażonym w garaż dla działka p.panc.) o odporności B1 i wydaje się być standardowym typem Regelbau budowanym przez Niemców np.na Wale Pomorskim. Wzmacniał on obronę mostu i dodatkowo prowadził ogień flankujący wzdłuż drogi w kierunku południowym. 

  Podobny wielkością do tych schronów jest także Pz.W.811 w Chycinie. Wyposażony był już jednak w dwie kopuły, 3 strzelnicową do ognia czołowego i 6 strzelnicową do obrony okrężnej a blok wejściowy z garażem dla działa i kazamatą flankującą przypominał późniejsze większe schrony OWB. Zadaniem tego obiektu była obrona przesmyku między dwoma jeziorami. Dzisiaj Pz.W. 811 jest mocno wysadzony, a o sile wybuchu świadczy odległość w jakiej leży cały 1,5 metrowej grubości strop schronu, który został oderwany od konstrukcji ścian. Nie zachowały się pancerze, nawet kazamaty flankującej. Jednak można zejść poprzez rumowisko i zwiedzić część pomieszczeń dolnej kondygnacji, która w części socjalnej jest nawet dobrze zachowana. 

    Trochę większymi i nowocześniejszymi obiektami były, coraz bardziej standaryzowane, Pz.W. 625, 775, 669, które prawie nie różnią się między sobą. Schron 775 (516) został wybudowany na pn. skraju wsi Wysoka tuż nad jeziorem. Jego zadaniem była obrona pn. skraju wsi i przeprawy przez kanał taktyczny. Obronę ułatwiało ukształtowanie terenu i pobliskie jezioro. Pz.W.775 posiadał dwie kopuły, 6-strzelnicową do ognia okrężnego i 3-strzelnicową. W części wejściowej znajdowało się ukrycie dla armaty p.panc oraz strzelnica obrony wejścia w kazamacie z płytą 7P7 bez charakterystycznego okapu. To właśnie z niego w 1945r prowadzono uporczywą oraz z powodu nie wysadzenia mostu i szczupłości sił beznadziejną, obronę przed atakującą sowiecką 44 BPanc GW płk.Gusakowskiego, która przedarła się bez jednego wystrzału przez linię zapór obok Pz.W. 717 GW Scharnhorst w Pniewie. Pozostałe w/w schrony były podobne do 775 i znajdowały się, Pz.W.625 - skrzyżowanie przy drodze Skąpe-Rokitnica, Pz.W.669 - w Mostkach.    

  Podobnym aczkolwiek trochę inaczej zaprojektowanym jest Pz.W. 875 (523) przy skrzyżowaniu szos, Gorzów - Skwierzyna - Kostrzyn n/O. Dość dobrze zachowany, jak na obiekty na północnym odcinku schron ten jest jednym z najciekawszych i najbardziej nietypowych schronów  z tego okresu budowy (patrz wyżej).  Zupełnie nietypowo, na dwóch kondygnacjach, rozmieszczono w nim wejście główne i garaż dla armaty p.panc. Na górnej bojowej kondygnacji znajduje się blok wejściowy z kazamatą obrony wejścia już z okapem chroniącym strzelnicę a na dolnej garaż dla armaty i dodatkowa kazamata obrony bramy garażu. W innych tego typu schronach na OWB wejścia, kazamata flankująca i garaż sąsiadują ze sobą na jednej z reguły bojowej kondygnacji. Schron jest jednym z lepiej zachowanych obiektów odcinka północnego. Choć jego górna kondygnacja jest mocno wysadzona, warto obejrzeć potężne mury o 1,5 metrowej grubości rozszczepione przez eksplozję materiałów wybuchowych. Dolna kondygnacja zasypana gruzem ze zburzonych ścian jest w miarę czytelna. Do końca lat 90-tych okolice Pz.W. 875 jak i pobliskiego (jednak całkowicie wysadzonego) Pz.W. 874 były  rzadko odwiedzane. Wydaje się że nikogo nie interesowały. Teraz jednak, wiele elementów stalowych zosało wykopanych i zezłomowanych, wykopano np. wiele metalowych słupków mocujących sieci kolczaste. Obecnie spotkać taki element jest już niezmiernie trudno. W 2002 roku ktoś zdemontował  płytę pancerną strzelnicy obrony wejścia w Pz.W.874... pomału obiekty te niszczeją.

  Ostatnim z tych schronów w ogólnej koncepcji podobnych do siebie jest Pz.W.657 (507) zbudowany w Ołoboku dla obrony jazu 602 i kanału wiodącego do jeziora Niesłysz. Jednokondygnacyjny schron z kopułą 3 i 6 strzelnicową tym razem pozbawiony był garażu dla działa lecz nie wpłynęło to w znaczący sposób na powiększenie przestrzeni wewnętrznej. Blok wejściowy wyposażono w dwa wejścia oraz standardową w tych obiektach kazamatę z płytą 7P7 nie osłoniętą jeszcze jak w późniejszych konstrukcjach okapem. Schron dotrwał do naszych czasów prawie nie zniszczony choć oczywiście ograbiony z całego wyposażenia i pozbawiony elementów pancernych, płyt i kopuł.   

* Oznaczenie za książką J.Miniewicza i B.Perzyka Międzyrzecki Rejon Umocniony, w publikacjach R. Jurgi ma nr 745. 

Schrony Linii Niesłysz Obra