|
3 BAS - Hel Bór |
|
|
|
|
Półwysep Helski, to dla nas miłośników fortyfikacji miejsce dosyć szczególne. Tu bowiem znajduje się niezwykła wprost mieszanka
różnych obiektów wiązanych z obronnością. W latach międzywojennych odrodzona Polska
zbudowała tu bazę marynarki wojennej i fortyfikacje obrony wybrzeża, w
czasie II Wojny Światowej, kiedy półwysep zajęli Niemcy, budowali kolejne
obiekty a po wojnie rozbudowę fortyfikacji kontynuowało
Ludowe Wojsko Polskie.
Oczywiście o większości z tych obiektów można przeczytać w internecie czy
dostępnych publikacjach prasowych i książkach. Najciekawsze obiekty to na
pewno niemiecka bateria Schleswig-Holstein dla 3 armat 406mm, polska
przedwojenna bateria Laskowskiego 4x152,4mm oraz powojenne obiekty Baterii
Artylerii Stałej oraz umocnienia obrony przeciwdesantowej. |
Gdy w latach 70 jako dziecko wraz z rodzicami podróżowaliśmy
pociągiem z Gdyni do Helu nie miałem pojęcia że tuż obok torów znajduje
się chyba najciekawszy z powojennych obiektów obrony wybrzeża, 3 BAS.
Oczywiście wiedziałem wtedy że Hel to strefa wojskowa. Nawet jak pamiętam
na przejazd rowerami szosą trzeba było mieć zezwolenie i przepustki. Cóż
czasy się zmieniły. Hel już nie taki ale za to wszystkie ciekawe miejsca
stały się dostępne. Tak to w 2010 roku miałem okazję zwiedzić całą 3
baterię oraz obiekty zbudowane w pobliżu. Jak się okazuje teraz już
większości z tych obiektów nie zobaczycie... Ale po kolei.
3 Baterię Artylerii Stałej zbudowano w latach pięćdziesiątych XX w. w
miejscu zwanym Hel Bór w taki sposób by miała możliwość ostrzeliwania
celów na pełnym morzu. Była to najcięższa polska bateria obrony wybrzeża
wyposażona w 4 radzieckie armaty 152mm. Poszczególne obiekty rozmieszczono
na wysokich porośniętych lasem sosnowym wydmach. Z nich to roztacza się
piękna panorama na morze i szerokie piaszczyste plaże. To miejsce od
pierwszego wejrzenia mnie urzekło i do dzisiaj miło je wspominam. Cisza i
tylko w oddali szum morza a do tego ciekawe schrony do zwiedzania czegóż
chcieć więcej... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
 |
 |
 |
|
Mapa 3 BAS |
Zaplecze baterii schron siłowni (2010) |
Zachowany agregat w schronie siłowni (2010) |
Wejście do schronu magazynowego (2010) |
Ale wróćmy do baterii. Poszczególne obiekty rozmieszczono po
obydwóch stronach cywilnej linii kolejowej w taki sposób że schrony
bojowe i kierowania ogniem znalazły się bliżej morza na wydmach a
schrony zaplecza na płaskim terenie od strony lądu. Zaplecze baterii to
kilka schronów biernych w których mieściła się elektrownia, schron
załogi oraz magazyn amunicji. W pobliżu znajdował się też schron na
agregaty. W linii wydm zbudowano cztery stanowiska ogniowe radzieckich
armat 152 mm MU-2 wraz ze zintegrowanymi schronami amunicyjnymi z
ciekawym systemem podawania amunicji przez trzony wież. W podobnych
stanowiskach z lżejszymi armatami 130mm i 100mm amunicję podawano
podajnikami umieszczonymi w konstrukcji ścian schronów. Wejścia do
schronów wybudowano w niewielkim oddaleniu co spowodowało konieczność
budowy dość długich potern. Na flance północnej umieszczono Główny Punkt
Kierowania Ogniem z dalmierzem DM-6 w obrotowej kopule pancernej
schronem obserwacyjnym z radarem ZAŁP-B i dalocelownikiem oraz
podziemnym schronem centrali artyleryjskiej. Na południowej, schron
Zapasowego Punktu Kierowania Ogniem wyposażony w dalmierz i
dalocelownik. Całość uzupełniały stanowiska reflektorów, obrony p.lot. i
stanowiska piechoty. Cały 3 BAS zajmował naprawdę sporych rozmiarów
teren.
|
|
|
|
|
|
 |
 |
 |
 |
Schron załogi
(2010) |
System filtrowentylacyjny w schronie (2010) |
Wejście do poterny prowadzącej do schronu armaty 152 mm (2010) |
Działobitnia z pozostawioną częścią zamkową działa (2010) |
W latach 70 zapadła decyzja o rozformowaniu wszystkich BAS-ów i
po początkowym okresie konserwacji wyposażenia po prostu je porzucono i
zapomniano o nich. Nie demontowano wyposażenia, nie demontowano
niepotrzebnych już dział. I tak stały nie niepokojone na terenach
wojskowych do lat 90. Zaczęły się wtedy lata tzw. „wolności”, które
jednak nie przyniosły BAS-om nic dobrego. Zaczęła się, choć obiekty
dalej były na terenach wojskowych, dewastacja i pospieszne złomowanie
wszystkiego co się dało wywieźć i wyciąć. Pomimo tej dewastacji jeszcze
przed rokiem 2012 można było zobaczyć resztki wyposażenia schronów jak
agregaty, systemy filtrowentylacyjne, izby załogi z pryczami,
wyposażenie magazynów amunicji. Nie było już dział, które oprócz jednego
znajdującego się w Warszawie zezłomowano i pocięto na złom... Na
zdjęciach z 2010 roku można zobaczyć tylko pozostałości zamków armatnich
i małe części luf.
|
|
|
|
|
|
 |
 |
 |
 |
|
Pozostawiony zamek działa (2010) |
Kolejna działobitnia (2010) |
Tędy podawano amunicję do działa (2010) |
Jedna z potern (2010) |
 |
 |
 |
 |
|
Magazyn amunicji (2010) |
Magazyn Amunicji (2010) |
Zapasowy Punkt Kierowania Ogniem (2010) |
Izba załogi (2010) |
 |
 |
 |
 |
|
Dalmierz w GPKO (2010) |
Główny Punkt Kierowania Ogniem (2010) |
Lekki schron obserwacyjno bojowy (2010) |
Stanowiska baterii osłonowej p.lot. (2010) |
|
Niestety w 2012 roku zaczęła się nie do końca przemyślana akcja
„zabezpieczania” obiektów poprzez m.in. zasypanie wejść do nich. Przy
okazji zasypano także pobliskie schrony, wpisanej do rejestru zabytków,
przedwojennej polskiej baterii Greckiej co było już skandalem i świadczy
nie najlepiej o osobach
podejmujących takie decyzje. Głupota, indolencja, bezmyślność czy też po
prostu niewiedza? Brak poszanowania dla historii na pewno. Czy ktoś
z tych decydentów za coś odpowie zawstydzi się chociaż... nie sądzę. Ale
do czasu. Mam taką nadzieję.
Na szczęście są jeszcze miłośnicy fortyfikacji, którzy zaraz
wszczęli alarm i może przez to spowodowali że akcja dewastacji nie
przybrała zbyt wielkiej skali.
Więcej o sprawie niszczenia 3 BAS możecie przeczytać w linkach poniżej.
Zachęcam do lektury.
Znamienne jest też oświadczenie dyrekcji Muzeum Obrony Wybrzeża w Helu
(post w pierwszym linku) i słów o tym w jaki sposób telewizje tzw. mainstremu przekazują społeczeństwu informacje o takich wydarzeniach. Tu
cytat:
„ ... Przedstawiciel muzeum zawoził liczne ekipy TV i na 3BAS i na
baterię "grecką". Nie da się zresztą inaczej, ponieważ 3BAS styka się z
baterią "Grecką". Większość wypowiedzi była
poświęcona na krytyczną ocenę dewastacji 3 BAS. Te wypowiedzi nie
ukazały się na antenie, ale nie mamy wpływu na to, co pokazują
poszczególne redakcje TV...” (podkreślenia moje)
Linki:
http://odkrywca.pl/wyburzaja-3-bas-w-helu-borze-,697974.html
http://fortyfikacje.net/forum/viewtopic.php?t=1650
http://fakty.interia.pl/pomorskie/news-rmf-afera-wokol-zasypanych-bunkrow,nId,1278875
http://www.tvp.info/6121285/informacje/polska/sledczy-zajma-sie-zasypanymi-fortyfikacjami/
http://www.telewizjattm.pl/serwis-informacyjny/2012-01-05/17664-zabytkowe-bunkry-w-helu-zasypane.html
http://hel.naszemiasto.pl/artykul/hel-wojewodzki-konserwator-na-polwyspie-ogladal-zasypane,1245587,art,t,id,tm.html#dfeddb76efeb65db,1,3,1
Link do mapy:
https://www.google.com/maps/d/edit?mid=zMSiy_Vpm0GY.kGkTA-bvM1DI&usp=sharing
|
|
|
|
|
|
|
Linki do innych zdjęć i relacji:
|
|
|
GALERIE |
|
|
|
|
|
|
|
Przeglądaj inne galerie |
|
|
|
[ Wstecz ] [ W górę ] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Fortyfikacjewpolsce.pl
© Forti 2015 ver.10.2009 |
